Örgü dünyasında kalıbı doğru oturtmak, giysilerin bedenine tam uymasını sağlamak için artırma ve eksiltme teknikleri hayati öneme sahiptir. Bu teknikler, örgü projenizi basit bir kumaştan, tam ölçü ve şekle sahip, estetik bir ürüne dönüştürür. Özellikle kazak, yelek, hırka gibi giysilerde, kol, yaka, bel gibi bölgelerde rahatlık ve şıklık için artırma ve eksiltme olmazsa olmazdır.
Bu rehberde, örgüde artırma ve eksiltme tekniklerinin ne olduğu, nasıl yapıldığı, hangi durumlarda kullanıldığı ve en çok tercih edilen yöntemleri adım adım anlatacağım. İster yeni başlıyor olun ister deneyimli bir örgücü, işin püf noktalarını öğrenip elinizdeki projeleri bir üst seviyeye taşıyacaksınız.
Örgüde Artırma Nedir?
Artırma, örgü sırasında ilmek sayısını çoğaltarak kumaşın genişlemesini sağlar. Örneğin, kol kısmında daha geniş bir alan yaratmak, yaka kenarlarını açmak veya beden kısmını genişletmek için artırma yapılır. Artırma işlemi örgünüzü şekillendirmenize ve modelinizin daha esnek, rahat olmasına olanak tanır.
Artırma, örgüye yeni başlayanların kolayca uygulayabileceği bir tekniktir. Ancak artırma yapılan yerlerin görünümü ve uyumu için doğru yöntem seçimi önemlidir.
En Popüler Artırma Teknikleri
- Boşlukta Artırma (Yapılan İlmek Arasına İlmek Atmak): Örgü sırasında bir ilmeğin yanına ekstra ilmek atılır. Genellikle ipliği iki kere dolayarak yapılır. Bu yöntem oldukça basittir.
- Kuyruklu Artırma: İlmeklerin yanına iplik çekilip artırılır. Daha yumuşak, pürüzsüz bir artırım sağlar ve göze hoş görünür.
- İki İlmekten Artırma: Bir ilmekten iki ilmek çıkarılır. Bu, modelde daha belirgin artışlar gerektiğinde kullanılır.
- Yan Artırma: Örgünün kenarına ekstra ilmekler eklenir, genellikle kenar lastiklerinde ya da yaka çevresinde tercih edilir.
Örgüde Eksiltme Nedir?
Eksiltme, örgüdeki ilmek sayısını azaltma işlemidir. Bu teknik, örgüyü daraltmak, şekillendirmek, modelin vücut hatlarına daha iyi oturmasını sağlamak için kullanılır. Özellikle koltuk altı, yaka, bel ve kol gibi daraltılması gereken bölgelerde eksiltme yapılır.
Eksiltme teknikleri doğru uygulanmazsa, örgüde yamukluk veya delikler oluşabilir. Bu yüzden eksiltme yaparken dikkatli olmak ve doğru teknik kullanmak önemlidir.
Yaygın Eksiltme Yöntemleri
- İki İlmeği Birleştirerek Eksiltme: İki ilmek beraber örülerek ilmek sayısı azaltılır. En sık kullanılan eksiltme yöntemidir.
- Sağa veya Sola Eksiltme: İlmekler sağa ya da sola doğru kaydırılarak eksiltme yapılır. Bu yöntemle eksiltme yapılan yerde düzgün bir eğim elde edilir.
- Ortadan Eksiltme: İki ilmek ortadan kesilerek eksiltme yapılır. Modelde simetrik daralmalar için kullanılır.
- Keseceği Eksiltme (SSK ve K2tog): İki ilmeği sağdan veya soldan keserek eksiltme yaparsınız. Bu teknik modelin görünümünü daha estetik yapar.
Örgüde Artırma ve Eksiltme Ne Zaman ve Nerede Kullanılır?
- Kolların genişletilmesi: Kol kısmının rahat olması için artırma yapılır.
- Yaka açma: Yaka kenarlarını açmak için artırma veya eksiltme teknikleri uygulanır.
- Beden daraltma: Bel veya gövde kısmını daha fit yapmak için eksiltme kullanılır.
- Model oluşturma: Ajur desenleri veya burgu desenlerinde şekil vermek için artırma ve eksiltme yapılır.
Örgüde Artırma ve Eksiltme Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- İlmek sayısını düzenli kontrol edin: Hangi sırada kaç ilmek artırdığınızı veya eksilttiğinizi mutlaka not edin.
- Uygun yerlerde teknik seçin: Artırma ve eksiltmeyi yanlış yerde yaparsanız model bozulur.
- Dikiş görünümüne dikkat edin: Özellikle eksiltme yapılan yerlerde delik veya yamukluk olmamasına özen gösterin.
- Sabırlı olun: Yeni başlayanlar için artırma ve eksiltme tekniklerini uygulamak biraz sabır gerektirir.
Örnek Uygulamalar ve Teknikler
1. Boşlukta Artırma Nasıl Yapılır?
İplik dolanarak ilmek artırılır. İpliği iki kere doladıktan sonra ilmeği örün, böylece bir ilmek daha oluşur. Bu yöntem küçük artırmalar için uygundur.
2. İki İlmeği Birleştirerek Eksiltme
İki ilmeği birlikte örerek eksiltme yapılır. Sağ eksiltme için “k2tog” (iki ilmek birlikte örülür), sol eksiltme için “ssk” (sol eksiltme) teknikleri kullanılır.
3. Kuyruklu Artırma
Örgüde kuyruklu artırma yapmak için, ilmeklerin yanına iplik çekerek yeni ilmek oluşturulur. Bu teknik artırım yerlerinin görünümünü yumuşatır.
İpuçları ve Püf Noktaları
- Önce örnek parça çıkar: Artırma ve eksiltme tekniklerini kullanacağınız projeden önce küçük bir parça örün ve nasıl durduğunu kontrol edin.
- Modelin dengesini gözlemleyin: Artırma ve eksiltmelerde simetriye dikkat edin.
- Geniş ilmek aralıkları kullanmayın: Fazla artırma veya eksiltme kumaşın formunu bozabilir.
- Yumuşak iplikler tercih edin: Hem artırım hem eksiltme daha kolay olur, model daha şık durur.
Örgüde Artırma ve Eksiltme Hakkında Sık Sorulan Sorular
S: Artırma ve eksiltme örgüye zarar verir mi?
C: Doğru teknik ve uygun yerlerde yapıldığı sürece zarar vermez. Tam tersine örgünün kalıbını düzgün hale getirir.
S: Yeni başlayan biri için hangisi daha zor, artırma mı eksiltme mi?
C: Genelde artırma daha kolaydır. Eksiltme biraz daha dikkat ister ama pratikle kolaylaşır.
S: Artırma ve eksiltmeyi kaç sıra arayla yapmalıyım?
C: Model ve kalıba bağlıdır, genelde 5-10 sıra arası önerilir, ama projenizin ölçüsüne göre değişir.
Sonuç
Örgüde artırma ve eksiltme teknikleri, her örgücünün mutlaka öğrenmesi gereken becerilerdir. Bu teknikler sayesinde örgü projeleriniz kişiselleşir, bedeninize tam oturur ve daha estetik görünür. Sabırla çalışarak, bol bol pratik yaparak artırma ve eksiltme ustası olabilirsiniz.
Unutmayın, örgü bir sanat ve sabır işidir. Her ilmekte biraz sevgi, biraz emek vardır. Artırma ve eksiltme tekniklerini kavradığınızda, örgüleriniz hem teknik hem de görünüm olarak bambaşka bir seviyeye çıkacaktır.
Daha fazla örgü modelleri için buraya göz atın.
